Idiota w rodzinie

Jean-Paul Sartre ostatnie lata życia poświęcił Flaubertowi, pisząc i publikując kolejne tomy Idioty w rodzinie. Monumentalna monografia pisarza miała ująć jego życie i dzieło zarazem w perspektywie jednostkowej, jak i historycznej. Dwa pierwsze tomy francuskiego wydania zawierają opis jednostkowych doświadczeń Flauberta – jego nerwicy i rozmaitych przypadłości duchowych. Tom trzeci (z którego pochodzi Nerwica i zaprogramowanie Flauberta: Drugie Cesarstwo, stanowiąca trzon polskiego wyboru z całego dzieła) przynosi próbę konfrontacji tych doświadczeń ze światem historycznym. W ostatnim z zaplanowanych tomów autor zamierzał odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób nerwica oraz twórcza spontaniczność pojednały się w osobowości dorosłego Flauberta, pozwalając mu napisać Panią Bovary – ale był to jedynie szkic projektu, którego Sartre nie zdążył zrealizować.